Woensdagavond 8 oktober vond onze tweede webinar van dit seizoen Gluren Bij Duurzame Buren plaats. Het thema van de uitzending was netcongestie en slim gebruik van zonnestroom. Presentator en groene reporter Chris Wobben sprak aan tafel met Theo van Lieshout, energiecoach Warm Medemblik en Zeb Holthuis, expert Netcongestie Liander. Vooraf waren bij thuis op bezoek bij Renze Ezinga. Deze bewoner verduurzaamde zijn woning ‘van 1930 of eerder’ in Benningbroek. Hij deelt ook zijn ervaringen over zijn nieuwe thuisbatterij en zonnestroom gebruik.
Video
Q&A Webinar
Waarom is hier de spanning nooit onder 243 volt? 1693ap. in no time is hier 250 volt en valt mijn omvormer uit.
Antwoord van Theo: De nominale spanning wordt ingesteld in een transformatorhuisje. Liander kan dat aanpassen. Probleem is dat als je aan het eind van de kabel zit er 2 mogelijke problemen zijn. Als er te veel wordt afgenomen, zakt de spanning soms ruim onder de 230 V en omgekeerd als er teveel wordt teruggeleverd gaat de spanning fors omhoog. Liander probeert daar een tussenweg in te vinden. Als de kabel 2 keer zo dik wordt gemaakt wordt het probleem 4 keer kleiner.
Is de netcongestie op te lossen met thuisbatterijen?
Antwoord van Theo: voor een zeer groot gedeelte wel. Als je eigen overschot van zonnepanelen in de accu wordt gestopt levert dat deel alvast geen netcongestie op, omgekeerd, als je de accu vult met dat overschot of op momenten dat de prijs laag is, dan kan je de piekbelasting van je huis opvangen. Het is niet verstandig om je auto op te laden vanuit de accu.
Tip van Zeb: https://www.liander.nl/aansluitingen/stroomnet-vol/stroomnetchecker
Een wasmachine of een warmtepompdroger kost 1kWh per beurt. Wat kan je in de zomer nog meer aanzetten (een airco)?
De burger kan er weinig aan doen, de bedrijven en Liander zijn aan zet. Antwoord van Theo: Als je een elektrische auto hebt, kan je deze opladen, heb je een elektrische boiler, al dan niet in een warmtepomp, dan kan je deze elektrisch laten opwarmen. Wat zelden genoemd wordt is dat het isoleren van je huis tot gevolg heeft dat je minder hoeft te verwarmen. Ook al heb je een warmtepomp, ook deze gebruikt elektriciteit maar minder dus zuiniger. Dat heeft dan ook invloed op de netcongestie al kan je met een warmtepomp rustiger (gelijkmatiger) verwarmen.
Tip van Theo: wil je duurzaam onkruid verdelgen, dat kan met kokend water. Als je toch overschot hebt waar je niets mee kunt, dat is onkruid verdelgen wellicht een optie.
Wij hebben zonnepanelen die ons jaarverbruik precies dekken. Ik denk na over thuisbatterij als straks terugleveren niet meer volledig wordt vergoed. Maar hoe vul je de batterij als er in de wintertijd vaak onvoldoende zon is voor de panelen?
Antwoord van Theo: Met een dynamisch contract kijk je naar de tarieven van dat moment. Is het goedkoop, dan laad je de accu. Dit kan automatisch.
Waarom niet gebruik maken van de onbalans markt?
Antwoord van Theo: De dynamische prijzen zijn het gevolg van de best mogelijke benadering van de afname en het aanbod van energie. Daar zitten korte tijd kleine afwijkingen in maar vormt een groot probleem voor de leverancier. Deze probeert bedrijven te verleiden om extra of juist geen energie te gebruiken. Daar hebben ze veel geld voor over. Dit heet onbalans. Er zijn partijen die batterijhouders informatie geven om de batterij wel of juist niet te laden of ontladen. Als je nu gaat laden, kan je het verrekenen vanwege de saldering. Over ruim een jaar is dat over. Dan moet je eerst meer dan ca 15 ct verdienen om quitte te spelen. Dan is het verdienmodel weg schat ik in.
In de chat werd genoemd om de omvormer op “België” te zetten en dan zou je tot 260V kunnen.
Antwoord van Sjaak en Theo: een slecht advies. De specificatie is 230 V +/- 10%. Daarom moet de omvormer uitschakelen als voor leveren van energie door die omvormer de spanning hoger dan 253 V moet zijn. Hogere spanning kan zorgen dat apparatuur in je woning en dat in de woningen van de buren defect raakt. Het is dus een beveiliging die je omzeilt. Bovendien maak je het probleem bij je buren erger. Overigens is het ook in strijd met de leveringsvoorwaarden van de leverancier.
Hoe/waar wordt die zonverwachting bepaald?
Antwoord van Theo: Het gaat hier om de inschatting van heel Nederland. Het zal ongetwijfeld een verzameling zijn van allerlei weer instituten.
Hoe erg is nou die negatieve energieprijs? Moet ik dan de panelen uitzetten?
Antwoord van Sjaak en Theo: De gemiddeld negatieve marktprijs (excl. energiebelasting en BTW) is maar 1 tot 2 cent. En bij sommige aanbieders dynamisch contract zit daar een opslag van zo’n 2 cent bij. Dus bij 1 cent negatieve marktprijs krijg je nog steeds 1 cent per kWh teruglevering. Dat is ongeveer 400 uur per jaar. Dus juist een ideaal moment om de grote apparaten aan te zetten of de accu op te laden.
Wat was de site om je aan te melden voor de Beursdag in de Schoof (Wervershoof) 15 nov van 10-16 uur?
Antwoord van Theo: je kunt je aanmelden via event@warmmedemblik.nl niet verplicht, wel fijn. Wel graag als je een gesprek wilt hebben met een energiecoach.
Netcongestie
Wat is netcongestie en hoe ontstaat het?
A Er ontstaat een probleem als er een grote productie is van energie bijvoorbeeld van zonnepanelen of windmolens en er geen vraag is. De energie kan je niet weggooien of dumpen. Wél kan je zonnepanelen of windmolens tijdelijk uitzetten. Dat gebeurt bij zonnepanelen min of meer automatisch omdat de netspanning dan oploopt en de beveiliging de omvormer uitzet. De energie is dan nauwelijks iets waard en de prijs zeer laag of zelfs negatief.
B Het heet netcongestie als er wél productie en ook veel vraag is. De kabels kunnen de grote stromen niet aan en daarmee is het netwerk overbelast.
C Bij een tekort is het ook een probleem: er is teveel vraag ten opzichte van het duurzame aanbod. De (gas)centrales gaan dan niet-duurzame elektriciteit maken. Hierdoor stijgen de energieprijzen soms flink.
D Als er zoveel vraag is dat de leidingen het niet kunnen aanleveren dan is dat ook netcongestie maar dan de andere kant op.
E In beide gevallen is de oplossing het leiding systeem verzwaren én productie of vraag spreiden.
Waarom lost de overheid de netcongestie niet (zelf) op?
De overheid heeft zelf geen technisch personeel die dit kan. Ook Tennet en Liander hebben te weinig personeel.
Wat is er waar van het verhaal dat complete woonwijken niet gebouwd kunnen worden door netcongestie?
Dat is juist, een wijk aansluiten zou tot ernstige storingen kunnen leiden vanwege overbelasting.
Kunnen we door netcongestie vaker te maken krijgen met storingen waardoor de elektriciteit uitvalt? Ik werk thuis. Daar zit ik niet op te wachten.
Ja dat zou kunnen, vandaar ook de acties die genomen worden door bv een wijk niet aan te sluiten en stimuleren op andere momenten stroom af te nemen.
Kunnen we als bewoners of wijk invloed uitoefenen op netverzwaring in onze buurt?
De slechtste infrastructuur wordt het eerst aangepast.
Kan ik problemen ondervinden met het aansluiten van elektrische laadpalen, warmtepompen of zonnepanelen als er sprake is van netcongestie in mijn wijk?
Als iedereen stoïcijns alles aansluit en geen rekening houdt met het net dan wel (overbelasting – storingen). Het advies is gebruik zuinige apparatuur: geen elektrische kacheltjes of airco’s als verwarming, wel zuinige warmtepompen. Dat is goed tegen de netcongestie en voor je eigen portemonnee.
Ik woon aardgasvrij, word ik gestraft als mijn zonnepanelen worden uitgezet door capaciteitsproblemen?
Er wordt niet gestraft maar als de spanning te hoog wordt, schakelt een beveiliging de omvormer uit. Het is het gevolg van netcongestie.
Wat is nu echt het verschil in verbruik (en kosten) tussen een gemiddeld huishouden met en zonder energiebesparende maatregelen?
Eigen voorbeeld van + € 2000 naar – € 600 per jaar (gasloos wel een grote investering)
Energiecontracten
Hoe wordt de prijs van energiecontracten bepaald?
De prijs van energie wordt op de “markt” bepaald door vraag en aanbod. Dat varieert soms heel snel, wel op minuten basis. De meest gebruikte markt past de prijs aan per kwartier en is één dag van tevoren om ca 13:00h bekend. Dit is gebaseerd op een inschatting van vraag en aanbod, met name zon en wind. Dat kan soms afwijken en dan moet dan gecorrigeerd worden en dat heet dan de onbalansmarkt.
Welke energiecontracten zijn er?
A Vast contract: Vast voor 1,3 of 5 jaar, kan niet tussentijd opgezegd worden, prijs ligt vast, de leverancier neemt het risico voor variaties in de energieprijs voor zijn rekening en rekent het aan de klant door ca 25 %.
B Variabel contract: Variabel kan snel opgezegd worden, prijzen kunnen variëren per half jaar, snel opzegbaar.
C Dynamisch contract: De kosten die je met je contract betaalt zijn de kale energiekosten, een opslag voor onbalans (ca 1,5 ct. per kWh) en een vast bedrag per maand van rond de € 6. Het is alleen maar mogelijk met een slimme meter (binnenkort verplicht), deze wordt automatisch doorgemeten. Het contract kan per maand opgezegd worden.
Waar kan je de energieprijzen zien?
De energieleverancier heeft op zijn eigen website de actuele prijzen staan en ook bij www.jeroen.nl (onafhankelijk). In een app kan je de kosten bekijken per dag en je krijgt een overzicht en afrekening per maand. Sommige leveranciers hebben de mogelijkheid om een seintje te geven bij hoge en/of lage energieprijzen. Er zijn ook heel veel “slimme stekkers” die rekening houden met de energieprijs.
Heb je bij een dynamisch contract ook meteen groene stroom?
Een dynamisch contract is sterk gekoppeld aan groene stroom, maar het contract zelf is niet automatisch altijd 100 % groen bij elke aanbieder. Goed om te weten is dat je per maand wordt afgerekend. Met zonnepanelen is je rekening in de zomerperiode laag of zelfs negatief, in de winterperiode hoger. Er is geen risico, je kunt per maand opzeggen. Het voordeel in combinatie met zonnepanelen is dat je geen terugleververgoeding of – boete betaalt. Je krijgt de energieprijs van dat moment die in de zomer overdag heel laag kan zijn. De terugleververgoeding heeft niet direct iets te maken met wel of geen netcongestie.
Zonnepanelen
Hoe kan je je zonnepanelen optimaal benutten?
De aardigheid van zonnepanelen is dat je de mogelijkheid hebt om een deel van je energiegebruik direct uit de zonnepanelen te halen. In dat geval betaal je daar geen belasting (€ 0,15/ kWh) over terwijl het op dit moment, met saldering (tot 31/12/2026) niet uitmaakt. Dit deel noemen we eigen gebruik en in de praktijk is dat ca. 30 %. De rest gaat naar het net. Het is nagenoeg altijd zo dat zonnepanelen financieel iets opleveren maar is wel situatie afhankelijk.
Hoe kunnen zonnepanelen netcongestie veroorzaken?
Als jouw zonnepanelen het goed doen omdat de zon flink schijnt, is dat bij de buren ook zo. Bij bijna iedereen is er stroom over en wordt het tegelijk “gedumpt”. Met elkaar is dat heel veer stroom en de bekabeling kan dat dan niet aan. Het net raakt “verstopt” oftewel er is congestie, netcongestie. De lokale netspanning loopt dan op en de omvormer schakelt uit
Wat is gunstiger panelen “op Zuid” of “Oost-West”?
Panelen die op zuid gericht zijn leveren meer stroom maar op het verkeerde moment. De vergoeding die je krijgt is dan lager dan Oost-West omdat deze meer in de ochtend en namiddag werken tegen hogere vergoeding.
Wat kosten zonnepanelen voor een gezin?
Zonnepanelen (10 -12) voor een 3-persoons huishouden kosten gemiddeld € 4000 – € 6000. Ze vallen niet meer onder de ISDE regeling en zijn er ook geen gemeentelijke regelingen. Er wordt geen BTW geheven op de zonnepanelen. Zodra de salderingsregeling is gestopt, kan de zomerproductie van de panelen niet meer weggestreept worden tegen het wintergebruik. Per saldo gaan de mensen flink meer belasting betalen (€ 0,15 per kWh) tenzij men zelf de energie gaat gebruiken.
Elektrisch verwarmen
Hoe kan ik mijn zonne-energie zo goed mogelijk inzetten?
Heb je zonne-energie over in de zomer dan moet je er wat mee. Terugleveren is lang niet zo slecht als vaak beweerd wordt. Bijna altijd krijg je ondanks terugleverkosten of -boete nog wat voor je elektriciteit. De kunst is om dan zoveel mogelijk deze gratis energie te gebruiken. Dat helpt flink tegen de netcongestie. Als er bij jou overschot is, dan is het bij de buren met panelen ook zo.
Wat zijn dan de grootste verbruikers?
Alle apparaten die op de een of andere manier warm worden: (af)wasmachine, droger, elektrische boiler en niet te vergeten een laadpaal. De meeste all-electric warmtepompen hebben een boiler. Dit is hét moment om deze de boiler op te laten warmen.
Kan je ook besparen zonder zonnepanelen?
Jazeker, tweemaal per dag zijn de dynamische energietarieven laag. Hiervoor geldt hetzelfde, je bespaart en het helpt tegen de netcongestie. De energieprijs is een aardige indicator voor “ruimte op het net”.
Is een thermisch accu een goede oplossing?
Nou, eigenlijk niet. Deze zijn erg duur, denk aan € 4000, zwaar en groot. De vraag is hoeveel je kunt opslaan aan warmte. Op het moment dat de thermische accu vol is, moet je het ook gebruiken maar in de zomerperiode (4 maanden) doe je dat eigenlijk niet als je veel overschot hebt. Je kunt het alleen voor warm water gebruiken en in de zomer niet om je huis te verwarmen. In de winterperiode speelt het probleem niet omdat er geen overschot is. De thermische accu is feitelijk dan elektrische verwarming geworden en dat is heel duur verwarmen.
Heb je toch al een boiler met de mogelijkheid om elektrisch bij te stoken, dan is dat een gratis feature en heb je geen extra kosten.
Laadpaal
Hoe kan ik elektrisch rijden zo goedkoop mogelijk maken?
Als je een elektrische auto hebt, kan je veel geld besparen als je je eigen zonne-energie kunt gebruiken of op goedkope momenten de auto gaat laden.
Kan ik nog wel een laadpaal aanvragen voor mijn elektrische auto?
Zolang je je aansluiting niet verzwaart is het geen probleem. Met een standaard aansluiting van 3 x 25 A (> 11 kW) kan je je auto probleemloos opladen, vooral ’s nachts is er nog veel ruimte op het net.
Kan ik de laadpaal slim aansturen (bijv. laden tijdens goedkope uren of met eigen zonnepanelen)?
Veel laadpalen hebben deze voorziening al en ook de energieleverancier kan het voor je aansturen.
Kan ik mijn laadpaal delen met buren of bezoekers?
Ja, dat kan zeker maar maak goede afspraken over gebruik en verbruik
Kan ik mijn laadpaal ook gebruiken voor “terugleveren” aan het net in de toekomst (vehicle-to-grid)?
Op dit moment is men er druk mee bezig, het is wel een dure liefhebberij vanwege een hybride omvormer die nodig is (vanaf € 5000)
Ik heb geen eigen oprit, kan ik dan toch mijn auto elektrisch laden?
Helaas niet. Probleem is de fysieke aansluiting van je huis naar de auto, de kabel over de grond. De gemeenten kijken wel wat de mogelijkheden zijn. Openbare laadpalen zijn natuurlijk wel beschikbaar.
Thuisbatterij
Hoe kan ik mijn thuisbatterij het beste inzetten?
De thuisbatterij is een opslag voor elektriciteit. Dat kan handig zijn als er energie over is bv vanwege je zonnepanelen of als de stroom heel erg goedkoop is. Je gaat het dan op een ander moment gebruiken als de stroom duur is. Is het van je zonnepanelen, dan spaar je ook de energiebelasting en de BTW uit. Dat kan met elkaar zo’n € 0,15 – € 0,20 per kWh uitsparen. Als je de accu gaat laden en ontladen dan raak je ook wat kwijt in de vorm van warmte, denk aan ca 10 %.
Wat voor type zou je me adviseren?
Dat hangt helemaal af wat je doel is. Je wordt er sowieso niet rijk van, als vuistregel heb je pas na 10 jaar de kosten eruit.
A Wil je kennismaken met een accu dan is 0- 5 kWh leuk om mee te spelen Dat zijn de zogenaamde stekkermodellen.
B Wil je een piek opvangen in je verbruik, dan kan de accu bijspringen, denk dan aan 5 – 10 kWh voor veel mensen is dat prima.
C Wil je in de winter een dag overbruggen met een zuinige warmtepomp, denk dan aan 10 tot 30 KWh. In dat geval kan je tegen het laagste tarief je huis verwarmen.
D Ga je een stap verder en wil je het overschot van je panelen opslaan om later te verkopen, denk dan aan 30 kWh of meer
E Soms zijn er ook features dat de accu kan dienen als noodstroom voorziening.
Kan ik zelf een thuisbatterij installeren?
Vanwege de mogelijke gevaren is dit meer een taak van een professional. Er zijn zeer grote stromen, spanningen, kans op kortsluiting en elektrische schok. Er zijn al diverse branden ontstaan door amateuristische installaties.
Hoe vind ik een betrouwbare leverancier voor de aanschaf van een thuisbatterij? Tips?
Er zijn leveranciers die een complete installatie aanbieden 10 – 15 kWh inclusief installatie. Pas dan op dat je niet iets koopt dat alleen door de leverancier bestuurd kan worden. Daarmee zit je echt aan de leverancier vast. Denk ook aan het verdien model van de leverancier. Verdient deze aan jouw accu door te gaan handelen waardoor je accu “slijt”.
Is een thuisbatterij al een slimme investering voor gewone huishoudens of is dat een nog veel te dure oplossing?
Financieel gezien nauwelijks met een terugverdientijd van ca 10 jaar. Het geeft wel meer comfort omdat je minder afhankelijk bent van de “goedkope uren” en het dan niet uitmaakt wanneer je de wasmachine aanzet. Ook zullen je zonnepanelen minder vaak uitgeschakeld worden.
Mag ik zomaar een thuisbatterij plaatsen of moet ik dat melden/aangeven bij mijn netbeheerder?
Je moet zowel zonnepanelen als een accu melden bij www.energieleveren.nl
Energie managen
Kan ik besparen door mijn energie te managen?
je kunt op 3 manieren besparen: door zuiniger te zijn met je gebruik heb je minder energie nodig en dat is goedkoper. De andere manier is om met een dynamisch contract op de goedkope momenten je energie te gebruiken. Je gebruikt dan net zoveel maar op een goedkoper moment. Een andere manier is gebruik te maken van een thuisaccu, dan kan je de energie van het goedkope moment opslaan en op een ander willekeurig moment gebruiken. Houdt wél rekening met de verliezen van laden en ontladen, denk aan 10 %.
Hoe kan ik apparaten slim aansturen of koppelen (zonnepanelen, boiler, warmtepomp, laadpaal)? Welke apparaten zijn geschikt voor slim schakelen op piek-/daluren? Waar moet ik op letten als ik nieuw witgoed ga kopen?
Moderne apparaten, de grootste energievreters, wasmachine, wasdroger, afwasmachine, boiler en warmtepomp, kunnen zelf al kijken wat slim is, verder zijn er de slimme stekkers en ook de home automatisering komt eraan. Voor de hobbyisten is er bv HomeAssistant die van alles kan besturen.
Wat kan ik doen met buren of mijn straat om slimmer met energie om te gaan? Kan ik mijn opgewekte stroom delen met mijn buren of in een coöperatie stoppen?
Er zit weinig voordeel aan samenwerking met buren, wél kan je je aansluiten bij een coöperatie.
Zijn er al initiatieven voor buurtbatterijen met gedeelde opslag in woonwijken?
Nee, en dat komt ook niet zo snel.
Hoe werkt dat nou precies met stroom terugleveren, en kan ik dat ergens zien? Hoe kan ik mijn energieverbruik in huis gemakkelijk volgen? Welke apps of systemen kan ik gebruiken om realtime inzicht te krijgen?
Alle energieleveranciers hebben apps waar je de levering of teruglevering kunt zien. Met een slimme meter kan je de HomeWizard P1 meter gebruiken, zowel voor gas als elektra.
Hoeveel kan ik besparen door apparaten slim te gebruiken (bijv. wassen tijdens daluren)?
Wasdrogers en (af)wasmachines gebruiken ca 1 kWh per wasbeurt als vuistregel. Het prijsverschil gemiddeld overdag is ca € 0,15 per kWh met korte uitschieters tot wel € 1.
Hoe werkt een slimme thermostaat of energiemanagementsysteem precies?
Een slimme thermostaat regelt in principe de temperatuur op het gewenste comfortniveau en schakelt bijvoorbeeld ’s nachts de verwarming uit of laag. Een EMS regelt zo ongeveer het hele huishouden inclusief een thuisaccu indien aanwezig.
Vragen inwoners ontvangen via de mail
Ik ben van het gas af. All electric warmtepomp (Daikin) met een boiler voor het verwarmen van tapwater. Is een extra thermische batterij dan een optie om overtollige energie van de zonnepanelen op te slaan in een thermische batterij zoals de flamco flexterm eco? Kan ik dan in de avond gebruiken voor verwarming, Vloerverwarming en LTV-radiatoren. Lever je geen energie terug. Goed voor de netcongestie. – M.vr.gr. Jan
Een thermische batterij is erg duur rond de € 4000. Bijna altijd als je zonne-energie over hebt, is het zomer en heb je geen behoefte aan extra verwarming. De warmte wordt wel opgeslagen maar wordt voor een groot deel niet gebruikt. Als de thermische accu eenmaal vol zit moet je toch weer de energie lozen of de panelen uitschakelen. Buiten de zomerperiode heb je geen overschot en als er wel wat over is, kan je de warmtepomp de boiler laten opwarmen. Kortom, een leuk verkooppraatje.
Wij zijn in het bezit van twee sets zonnepanelen, een van 10 stuks uit 2016, en nog 12 stuks in 2022 (aangeschaft voor onze warmtepomp en inmiddels aardgas vrij) Elk met eigen omvormer en app. Dus zomerdag leveren wij veel stroom terug. Onze vraag: kunnen wij beter zomers een van de systemen uit gaan zetten na de stop salderingsregeling? We hebben dan aan een set panelen ws genoeg. En de kosten voor teruglevering zijn best hoog. (van de bron) Daarbij vallen de zonnepanelen vaak uit zomers ook vanwege de netcongestie? Dus graag uw advies!
Bij een dynamisch contract is er zelden sprake van een teruglever boete of -vergoeding. Van de Bron is mogelijk een uitzondering. Bij een dynamisch contract kán het zijn dat de prijzen negatief zijn en zou je eventueel moeten betalen voor teruglevering. Op dat moment kan je de zonnepanelen uitzetten. Veel omvormers doen dat automatisch als je dat zo instelt. Beter is om zoveel mogelijk stroom nuttig te gebruiken (auto laden, boiler opwarmen enz.). Te overwegen is om een batterij aan te schaffen die het overschot “absorbeert” zodat je later deze stroom heel voordelig kunt gebruiken.