Woensdagavond 5 november vond onze derde webinar van dit seizoen Gluren Bij Duurzame Buren plaats. Het thema van de uitzending ging over isoleren, met tips en informatie over hoe je daarmee je energierekening kunt verlagen. Bij de groene reporter en presentator Chris Wobben aan de tafel zatten Theo van Lieshout, Energiecoach Warm Medemblik, en Nikita Mol uit Wervershoof. Samen met Patrick zijn zij hun woning aan de Dorpsstraat aan het verbouwen naar een duurzaam en prettige woning om samen met de drie kinderen in te kunnen wonen.

Video

 

Q & A

Algemeen:

1. Hoe verliest een huis zijn warmte?
Warmte verlies je op 3 manieren: 1 door tocht ook wel infiltratie genoemd, 2 door geleiding ook wel transmissie genoemd en 3 een relatief klein deel warmtestraling.
Tocht kan bij oudere huizen een heel groot deel zijn. Waait het buiten, waait het binnen ook. Het goede nieuws is dat je daar vaak eenvoudig en goedkoop veel aan kunt doen. We noemen dit de quick-wins. Geleiding is het deel dat dóór een vloer, muur, of dak gaat, hetzelfde geldt voor het glas.

2. Is het handig om een warmtescan van je woning te maken?
IR foto’s maken is niet de heilige graal. De moeilijkheid is het interpreteren van deze foto’s. Mijn advies is dat als je al weet waar de warmtelekken zitten, eerst oplossen. Vervolgens als er onbegrepen koude of natte plekken in huis zijn of toch veel verlies, kijk dan verder. Je kunt in het algemeen niet verwachten dat een huis van 1960 van zichzelf al energiezuinig is.
Als Warm Medemblik bieden een warmtescan aan in combinatie met een energiegesprek.

3. Welke isolatie maatregelen zijn er en waarin verschillen ze?
Alle isolatiemaatregelen zijn erop gericht om de warmteverliezen te beperken. Het gaat altijd om materialen die zelf isoleren door ergens tussen te plaatsen waardoor het verlies minder wordt. Hoe hoger de isolatiewaarde (de R-waarde) en hoe dikker, hoe minder verlies. Bij glas is er een aanvullende eis dat deze doorzichtig moet zijn en dat maakt dat uiteindelijk het glas per m2 de grootse verliespost is.
4. Hoe belangrijk is de volgorde van isolatiemaatregelen (dak, vloer, glas, gevel)?
Het gaat er eigenlijk om welke euro het best besteed wordt. Het dak levert per euro het meest op, zeker als je het zelf doet. Als vuistregel: 30 % van je warmteverlies verdwijnt via het dak. De beste comfort verbetering krijg je door glas te optimaliseren, liefst naar HR++ of HR+++ (triple glas). Als je huis gerenoveerd wordt, is vloerisolatie een verstandige keus, vooral als je ook vloerverwarming neemt.
5. Wat is het effect van isolatie op gezondheid en wooncomfort (denk aan schimmel, tocht, geluid)?
Het isoleren zelf heeft geen invloed op de gezondheid tenzij je giftige materialen gebruikt. Isoleren dempt meestal ook het geluid. Het risico van isoleren is dat mensen het té goed willen doen en het hele huis potdicht is. Men denkt dan niet meer aan ventileren en dat is zeer ongezond vanwege hoge CO2 waarden, ophoping van vocht op koude plekken en daardoor ook schimmel.

6. Wat zijn de duurzaamste isolatiematerialen op dit moment – ook qua productie en recyclage?
Biobased materialen zijn de duurzaamste materialen, meestal wel ietsje duurder. Er zijn overzichten van de voor- en nadelen van allerlei isolatiematerialen. Op het event in de Schoof hebben we > 20 samples van verschillende isolatiematerialen.

7. Wat zijn de belangrijkste innovaties die eraan komen in de isolatiemarkt?
Hightech materialen zoals Vacuümisolatiepanelen (VIP’s) en Aerogels. Beiden vooralsnog zeer duur.

8. Wat zijn de gevolgen voor mijn WOZ-waarde als ik isolatiemaatregelen toepas?
Als je huis meer waard wordt gaat de WOZ-waarde omhoog. De waarde wordt mede bepaald door de verkochte, vergelijkbare woningen in de buurt.

9. Waar moet ik op letten bij het kiezen van een geschikte partij?
Ga niet met cowboys in zee, laat je goed informeren door het energieloket.

10. Waar kan ik advies krijgen over de best te nemen maatregel?
Idem, laat je goed informeren door het energieloket.

Glasisolatie:

11. Wat zijn de opties als je je glas wilt vervangen? En hoe weet je welk glas je moet kiezen?
Het beste glas is die met de laagste U-waarde maar is ook het duurste. Enkelglas = 6,3 W/m2.K, dubbelglas 2,7 W/m2.K, HR++ 1,2 W/m2.K, triple glas 0,7 W/m2.K en vacuümglas 0,5 W/m2.K. Belangrijk is bij goed glas dat het kozijn een steeds grotere rol heeft in de verliezen. Belangrijk is dan dat het glas ook in het kozijn moet passen qua dikte en als het draairaam is moet het ook het gewicht kunnen dragen. Heb je last van veel opwarming in de zomer door het glas, denk dan aan 4-seizoenenglas

12. Wat zijn de gemiddelde kosten per m2 voor deze maatregel?
Denk aan € 150/ m2 voor HR++ glas incl. montage en BTW

13. Hoeveel bespaart een gemiddeld huishouden per jaar op de energierekening bij het nemen van deze maatregel? Wat is de terugverdientijd?
Dat hangt af welk glas erin zat en welk glas erin gaat. Bij oud dubbel glas verlies je ongeveer 147 kWh/ m2 = 20 m2 gas per jaar = ca € 30, bij HR++ is dat € 14. Daarmee is de terugverdientijd 10 jaar als je het uitbesteedt.

14. Moet je dan ook altijd je kozijnen vervangen?
Nee, maar het kozijn moet wel nog goed zijn en moet dan ook weer een aantal jaren meekunnen. Je moet het mogelijk wel vervangen als de dikte van het glas te groot is, met name bij triple glas.

15. Hoe beïnvloedt het soort kozijn (hout, kunststof, aluminium) de keuze van isolatieglas?
Dat hangt af van de staat van het hout of de uitvoering van het kozijn. Als een metalen of kunststof kozijn een groot aantal luchtkamers heeft is het kozijn beter isolerend.

Vloerisolatie:

16. Wat zijn de opties voor vloerisolatie? En waar moet je op letten?
Is het een renovatie, dan kan je het helemaal opnieuw opbouwen, eventueel de kruipruimte uitgraven. In dat geval kan je soms schuimbeton nemen als er geen water in de kruipruimte staat.
Zonder renovatie kan je afhankelijk van de hoogte vloerisolatie toepassen, in principe “hangt” het aan je vloer. Is de ruimte heel weinig, dan is mogelijk bodemisolatie een optie. Staat er regelmatig water, dan zijn schelpen wellicht een optie, het verlaagt de verdamping en daarmee de vochtigheidsgraad.

17. Wat is de levensduur van verschillende soorten vloerisolatie?
Er zijn geen berichten dat de isolatie slecht wordt tenzij er ongedierte aanwezig is (muizen/ ratten)

18. Wat zijn de gemiddelde kosten per m2 voor deze maatregel?
Vloerisolatie €30 – €60, Bodemisolatie € 20 – € 35, bovenvloerse isolatie € 40 – € 60, Schuimbeton € 50 – € 100 bij 40 – 50 cm dikte.
19. Hoeveel bespaart een gemiddeld huishouden per jaar op de energierekening bij het nemen van deze maatregel? Wat is de terugverdientijd?
Er wordt meestal gerekend met een paar honderd euro per jaar, de terugverdientijd is 5 tot 10 jaar.

20. Wat is een Rd waarde en waarom is die belangrijk?
Hoe hoger de warmteweerstand (thermische weerstand) hoe minder verliezen er zijn. De Rd = de aangegeven weerstand (resistance declared) waarde is de maat voor de warmteweerstand. De huidige norm in m2.K/W is 6,3 voor het dak, 4,7 voor gevels en 3,7 voor vloeren. Oude huizen zitten vaak wel een factor 4 lager dus slechter.

21. Is het altijd mogelijk om een vloer te isoleren? Wat als je geen kruipruimte hebt?
Dan zijn er een paar opties: bovenvloers of een kruipruimte maken of de vloer vervangen.

22. Wat is het verschil tussen bodemisolatie en vloerisolatie en wanneer kies je wat?
Bodemisolatie ligt op de bodem van de kruipruimte, vloerisolatie zit tegen de vloer, in het algemeen is dat efficiënter. Bodemisolatie kan in minder hoge ruimten en kan soms ingespoten/ geblazen worden.

23. Ik heb een vochtig huis en vaak koude voeten. Welke isolatie kan ik het beste toepassen?
Begin met het voorkomen dat er vocht in huis komt: liefst niet op gas koken (komt water vrij), droog de badkamer, geen was drogen in de leefruimte, water niet “hard” laten koken, gebruik zo mogelijk een warmtepomp droger. Ventileer goed, ook ’s nachts (drogere lucht).
Daarnaast: dan pas je bij voorkeur vloer- of bodemisolatie toe.
Maar waarom krijg je koude voeten? Er is een groot temperatuurverschil tussen boven en beneden in de kamer. Soms wel 5 graden of meer. Dan helpt isolatie ook, maar enige beweging van de lucht helpt ook zodat de koude en warme lucht mengt. In dat geval is helpt een radiatorventilator. Bijvoorbeeld de Speedcomfort.

24. Welke isolatiematerialen zijn het meest geschikt bij een houten vloer?
Dampopen materialen zijn het meest geschikt, denk aan glas- of steenwol. Biobased materialen zou kunnen maar is niet geschikt voor vochtige ruimte.

25. Wat zijn de voor- en nadelen van PUR-schuim t.o.v. natuurlijke isolatie zoals vlas of houtvezel?
Purschuim wordt ter plekke geproduceerd in een chemisch proces. Als de mengverhouding niet goed is, kunnen er giftige/ irriterende/ stinkende gassen langdurig vrijkomen. PUR is niet duurzaam. Vlas- of houtvezel is niet geschikt voor vochtige kruipruimtes.

26. Kan vloerisolatie leiden tot vochtproblemen of schimmel als het verkeerd wordt aangebracht?
Ja dat kan en heeft alles te maken met temperatuur verschillen in de kruipruimte en de vochtigheidsgraad aldaar. Binnen zal het nauwelijks invloed hebben.

27. Is vloerisolatie rendabel in een woning met vloerverwarming?
Zeker, bij vloerverwarming verwarmt de vloer door deze op een hogere temperatuur te zetten, meestal richting 30C. Dat betekent ook dat de verliezen hoger zullen zijn als deze niet goed geïsoleerd is.

Ventileren:

28. Hoe raakt de lucht vervuild?
De lucht raakt vervuild als mensen ademen, er komt extra CO2 in de lucht en vocht. Ook als mensen eten koken en bakken, een sigaret roken of een kaars aansteken raakt de lucht vervuild. Het gevolg is dat de hersenen minder goed gaan werken (cognitieve vaardigheden). Daarnaast zorgt het condenserend vocht voor schimmel in huis. De enige manier om de lucht weer schoon te maken is door deze te vervangen en dat heet ventileren.

29. Hoe kan je de kwaliteit van de lucht controleren?
Een goede indicator van de kwaliteit van de lucht is gebruik te maken van een CO2 meter, meestal in de buurt van de € 60. Neem er een met een NDIR-sensor. In de buitenlucht is deze 400 ppm, je moet meer gaan ventileren als je boven de 800 ppm komt. Boven de 1200 ppm is het bedenkelijk.

30. Hoe kan je ventileren?
Ventileren is het doorlopend vervangen van oude (vieze) lucht door verse lucht.
Er zijn een paar manieren om te ventileren:
1 Natuurlijke ventilatie: een ongecontroleerde luchtverversing. In het slechtste geval is het gewoon tocht door kieren. Erg afhankelijk van het weer buiten. Soms d.m.v. roosters of luiken.
2 Mechanische ventilatie. Een ventilator zuigt lucht in huis weg en ergens anders komt verse, koude lucht naar binnen.
3 Balansventilatie oftewel een WTW. Lucht wordt afgezogen, de warmte wordt eruit gehaald en toegevoegd aan verse lucht die wordt ingeblazen. Dit is de zuinigste manier van ventileren.
4 Er wordt wel eens gezegd om eens per dag een half uur het huis te luchten. Bedenk dat vooral een kleine woning in twee uurtjes alweer op een hoge CO2 waarde kan zitten.
5 Mechanische en balansventilatie kunnen ook sensor gestuurd werken. D.w.z. als er veel vocht is (badkamer) of veel CO2 dan gaat de ventilatie harder werken. Dit is de goedkoopste manier van ventileren.

31. Kan ik ook ventileren door mijn klepraampje de hele dag op een kier te zetten?
Ja maar het blijft natuurlijke ventilatie: als het buiten waait, waait het binnen ook. Maar omgekeerd ook: buiten windstil, binnen ook. Als je natuurlijke ventilatie hebt, meet dan de CO2 waarde, dan kan je handmatig de ventilatie aanpassen. (CO2 meter)

32. Hoe belangrijk is ventilatie als je overstapt op beter isolerend glas en vloerisolatie?
In deze gevallen verandert er niets aan de ventilatie.

33. Helpt een luchtontvochtiger en/of luchtreiniger ook bij het ventileren?
Nee, de eerste haalt alleen het vocht eruit, de tweede een deel van het fijnstof (niet de CO2)
Ook een airco ververst de lucht niet, blaast koude of warme lucht alleen maar in de rondte.

Warmtepompen:

34. Wat is een warmtepomp?
Dit is een pomp die warmte verplaatst. Deze haalt ergens warmte vandaan en geeft het in huis af.
Ergens is dan uit de lucht bij een airco, luchtwarmtepomp, PVT-warmtepomp of thermodynamische warmtepomp. Ergens kan ook uit het water zijn zoals bij een bodemwarmtepomp, dan wordt de warmte uit de bodem of water gehaald. En het afgeven gebeurt dan aan water of lucht. Bij water is het een cv-systeem en bij een airco wordt er warme lucht afgegeven. Hoe minder je met lucht te maken hebt, hoe efficiënter het is en goedkoper in gebruik. Dat wordt gemakshalve uitgedrukt in de COP of beter de SPF.
Het “addertje”: Staar je niet blind op de COP of SPF. Als je een dynamisch contract hebt, is het belangrijk dat je weinig stroom gebruikt als de tarieven hoog zijn (geen zon) en dat is in de winter. Daar gaan de luchtwarmtepompen de mist in, want in de winter gaat het stroomverbruik juist onevenredig omhoog.

35. Is mijn woning geschikt voor een warmtepomp? Of moet ik eerst mijn woning beter isoleren?
Als vuistregel geldt een woning van label B of beter is geschikt voor een warmtepomp.

Hout- pelletkachel

36. Is een hout- of pelletkachel duurzaam?
Nee, om meerdere redenen. In de praktijk wordt hout veelal gekocht en worden elders bomen voor gekapt, soms zelfs in Canada (oerbossen). Elke hout of pelletkachel heeft een schoorsteen en dat is in principe een open verbinding met de buitenwereld. Er is een risico op koolmonoxide, maar het belangrijkste argument is fijnstof. Hierdoor zijn er in Nederland 900 tot 2.700 voortijdige sterfgevallen per jaar. Bedenk ook dat als je het ruikt, je fijnstof inademt.

Van het gas af

37. Wat zijn de vervolgstappen om van het gas af te komen?
Isoleren en ventileren > de warmtebehoefte verminderen.
Zo mogelijk een laagtemperatuur afgiftesysteem maken > efficiëntie verhogen (vloer-, wand- of LT-verwarming).
Kies een warmtepomp op volgorde van rendement > airco, luchtwarmtepomp, PVT of Thermodynamische warmtepomp, bodemwarmtepomp. Dat is ook meteen de kostprijs volgorde.

Subsidie gemeente

38. Welke gemeentelijke subsidie is er?
Dat zijn de NIP-gelden. Bekijk alle informatie hiervoor via de website van de Klimaatroute voor de specifieke voorwaarden per gemeente. www.glurenbijduurzameburen.nl/advies

ISDE Subsidie

39. Waar vraag ik de ISDE-subsidie aan?
https://www.rvo.nl/subsidies-financiering/isde/woningeigenaren
Let op: de enig goede website is van het RVO. Subsidie-loket én subsidie-aanvraag is NIET van het RVO

40. Welke subsidie kun je krijgen voor glas- en vloerisolatie? Wat is de ISDE-subsidie?
https://www.rvo.nl/subsidies-financiering/isde/woningeigenaren/isolatiemaatregelen#voorwaarden-isolatie

41. Kun je subsidie krijgen als je alleen glas vervangt maar de kozijnen behoudt?
Ja, mét kozijnen erbij wat meer.

42. Krijg je meer subsidie als je meerdere maatregelen tegelijk doet?
Ja, het verdubbelt (binnen 2 jaar), ook biobased geeft een beperkte bonus

43. Wanneer vraag je de subsidie aan? En hoelang duurt zoiets?
Subsidie vraag je achteraf aan, duurt 8 – 13 weken. Meestal sneller.